ಸಿನೆಮಾ, ಪಾಸೋಲಿನಿ, ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರು

ಸ್ನೇಹಿತನಾದ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಉಡುಪ ಸಿನೆಮಾ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕತೆಯ ಕುರಿತ ಲೇಖನವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ತೊಡಗಿದ್ದು ಒಂದೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಇರಬಹುದು. ಈ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ 'ಅಲ್ಟಿಮೇಟಂ' ಎನ್ನುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಎದ್ದೆನೋ ಬಿದ್ದೆನೋ ಎಂದು ಅನುವಾದಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದ್ದೇನೆ.

ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದಲೂ ಈ ಬರಹವನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದರೂ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಯಲ್ಲೂ ನನಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಒದಗಿಬಂದಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರು ಬಹುವಾಗಿ ಇಷ್ಟಪಟ್ಟು ಚರ್ಚಿಸಿದ ಲೇಖನವಿದು. ಆ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನೂ ಬ್ಲಾಗ್-ನಲ್ಲಿ ಹಾಕುವುದಕ್ಕಾದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಅನುವಾದಕ್ಕಂತೂ ಒಳ್ಳೆಯ ಒಳ-ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವಿತ್ತು ನನಗೆ, ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ.

ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ಒಂದು ಕ್ರಮದಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಲ್ಲ. ಆದಷ್ಟು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಪಡುತ್ತಾ ಅರ್ಥವಾದದ್ದನ್ನು ಬರಹಕ್ಕಿಳಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಏನಾದರೂ ಅರ್ಥವಾಗಲಿಲ್ಲವೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಈ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಕೈಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಒಟ್ಟು ಲೇಖನ ಉದ್ದವಾದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ೪-೫ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯಂತೆ ವಾರಕ್ಕೊಂದರಂತೆ ಕೊಡುವ ಆಶೆಯಿದೆ. ಲೇಖನದ ಶೇಕಡ ೨೫-ರಷ್ಟು ಇನ್ನಿತರ ಯೂರೋಪಿನ ಮಹತ್ತರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ ವಾದವಿದೆ, ತನ್ನ ಒಟ್ಟೂ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಪಾಸೋಲಿನಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಹಾಗೆ ನೋಡದೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಓದಿ-ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಕಷ್ಟವಾದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟೇ ಒಟ್ಟು ಲೇಖನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ಕೊಡಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದೇನೆ.

ಇದೆಲ್ಲಿ ತಲುಪುತ್ತದೆಯೋ ಎನ್ನುವ ತವಕವಿದೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರನಿಗೆ ಮತ್ತು ಪಾಸೋಲಿನಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರಗಳು.

'ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರಲಿಸಂ ಮತ್ತು ಸೆಮಯಾಲಜಿ' ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿನ ಪಾಸೋಲಿನಿಯ 'ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಸಿನೆಮಾ' ಲೇಖನಕ್ಕೆ ಇರುವ ಬ್ಲರ್ಬ್


ಈ ಬರಹದಲ್ಲಿನ ಪಾಸೋಲಿನಿಯ ನಿಲುವುಗಳು ಮೆಟ್ಜ಼್-ನ ಆಲೋಚನೆಗಳಿಗಿಂತಾ ಬೇರೆ ರೀತಿಯದ್ದಾಗಿವೆ. ಇವು ಭಾಷೆಯ ಶಿಲ್ಪವನ್ನು ವಿವರಿಸಬಲ್ಲ ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತದರ ಅಂಗಗಳ ಭವ್ಯವಾದ ಸೌಧವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತಾ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಹೊರತಾಗಿ, ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ಕಲಾತ್ಮ್ಕ ಶೈಲಿಗಳು, ಅವುಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ಕೌಶಲ-ನೀತಿಗಳು, ಇವುಗಳ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಕ್ರಮಶಾಸ್ತ್ರವೇನಾದರೂ ಇದೆಯೇ ಹುಡುಕಾಟ - ಪಾಸೋಲಿನಿಯ ಬರಹದ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳಾಗಿವೆ ಇವು. ಕ್ರಿಸ್ಛಿಯನ್ ಮೆಟ್ಜ಼್-ನ 'ಸ್ಕ್ರೀನ್' ಮತ್ತು ಸ್ಟೆಫ಼ನ್ ಹೆಥ್-ನ 'ಸಂಜ್ಞಾಶಾಸ್ತ್ರ' ಕುರಿತ ಆಲೋಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಸೋಲಿನಿಯ ಕ್ರಮ-ಕೌಶಲ-ನೀತಿಗಳ ಒಂದು ವಿವರವಾದ ವಿಮರ್ಶೆ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.

ಪಾಸೋಲಿನಿಯ 'ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಗುಣ'-ದ ಕುರಿತ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಸಿನೆಮಾ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವದ ನದುವಣ ಭೇದವನ್ನು ಅಸ್ಪಷ್ಟಗೊಳಿಸಿರುವುದು, ಹೆಥ್-ನನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಕಾಡಿವೆ. ಪಾಸೋಲಿನಿಯ ಪ್ರಕಾರ "ಸಿನೆಮಾದ ಸಂಜ್ಞಾ-ವ್ಯ್ವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಸಂಜ್ಞಾಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಾಯಶಃ ವಾಸ್ತವದ ಸಂಜ್ಞಾವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಸಂಜ್ಞಾಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ". ಆದರೆ, ವಾಸ್ತವನ್ನು ಸಿನೆಮಾಕ್ಕೆ ಸಮೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೂ, ಅವಗಳ ಸಂಜ್ಞಾ-ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸಮೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ಮನುಷ್ಯನ ಆಳದ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ನೆನಪು ಮತ್ತು ಕನಸುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾ, ತಾನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿರುವ ವಾಸ್ತವದ ಹರಹನ್ನು ಪಾಸೋಲಿನಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಮನಸ್ಸಿನ ಜೀವಂತವದ ಮುಲಭೂತ ತುಣುಕು, ಒಟ್ಟು ಪ್ರಕೃತಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ನೀತಿ-ನಿಯಮಗಳು ಇವುಗಳ ಗುಣಗಳು ಸಿನೆಮಾದ ಸಂವಹನಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇವೆ ಎಂದು ಪಾಸೋಲಿನಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರುವಂತಿದೆ. ಈ ಸಂಬಹನಕ್ರಮ, ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ನಡುವಣ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ವಸ್ತುವಿಶೇಷಗಳಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿರುವಂಥದ್ದು ಎಂದೆ ತಿಳಿಯಬೇಕಿಲ್ಲ. ಸಂಜ್ಞಾಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು, ಬಜ಼ಿನ್-ನನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ, 'ವಾಸ್ತವಬದ್ಧ (ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ಸಂಕೇತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಸ್ತು ಒಂದೇ ಆಗಿರುವುದು)'-ತೆಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪಾಸೋಲಿನಿ ಇಳಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹೊರತಾಗಿ, ಭಾಷಾಶಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಸಂಜ್ಞಾಶಾಸ್ತ್ರ ಮಾದರಿಯ ತಳಹದಿಯ ಮೇಲೆ ಸಿನೆಮಾದ ಸಂವಹನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪಾಸೋಲಿನಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರುವಂತಿದೆ. ಸಂವಹನವನ್ನು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಡಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಅನೇಕಗಳ ಸಮೂಹವಾಗಿ ಚಿಂತಿಸಬಲ್ಲಂತಹ, ಏನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತಹ 'ಸಂಜ್ಞಾಶಾಸ್ತ್ರವೊಂದರ ಆಧಾರ ಸಿನೆಮಾದ ಸಂವಹನಕ್ರಮವನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಅವಶ್ಯವಿದೆ, ಎನ್ನುವುದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಪಾಸೋಲಿನಿಯ ಚಿಂತನೆ.

ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಸಿನೆಮಾ - ಪಾಸೋಲಿನಿ

ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಭಾಷಾ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಸಿನೆಮಾ ಎನ್ನುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಕುರಿತ ಯಾವುದೇ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಸಂಜ್ಞಾಶಾಶ್ತ್ರಸಂಬಂಧತ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ನಡೆಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವೇ ಸರಿ. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ: ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಭಾಷೆಗಳು ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಥೀಕರಣಗೊಂಡಿರುವ, ಭಾಷಿಕ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುವ, ಭಾಶಾ ಸಾಧನದ ಆಧರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಸಿನಿಭಾಶೆಗಳು ಈ ತೆರನಾದ ಯಾವುದೇ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿತವಾದಂತೆ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವಾಸ್ತವವಾದ ತಳಹದಿಯಾಗಿ ಸಂವಹನವೇ ಪ್ರಮುಖವಗಿರುವ ಭಾಷೆಯೊಂದು ಸಿನೆಮಾಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲವೆನ್ನಬಹುದು. ಅಂತೆಯೇ, ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಭಾಷೆಗಳು ಹಾಗು ಅವುಗಳ ತಳಹದಿಯಾದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ-ಸಮುದಾಯ ಭಾಷೆಗಳು, ಇವುಗಳ ನಡುವಣ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ನಮಗೆ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಸಿನೆಮಾಮ ಮೂಲಕವಾದ ಸಂವಹನವು ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದಂತೆಯೂ, ದಿಕ್ಕು-ದೆಸೆಯ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇಲ್ಲದಂತೆಯೂ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ ಸಾಧನ ತಳಹದಿ ಇಲ್ಲದಂತೆಯೂ ತೋರುತ್ತದೆ.

ಮಾನವಪ್ರಾಣಿ ಪದಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುತ್ತದೆ, ಬಿಂಬ-ದೃಷ್ಯಗಳ ಮೂಲಕವಲ್ಲ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ, ಬಿಂಬಗಳದ್ದೇ ಆದ ಒಂದು ಭಾಷೆ ಎನ್ನುವುದು ತೀರಾ ಕೃತಕವಾದ ಪರಿಶುದ್ಧ ಅಮೂರ್ತತೆ ಎನ್ನುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಎಂದೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

ವಾದಕ್ಕೆ ಹೀಗೆ ತೋರಿದರೂ ಸಹ, ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಇದು ಪೂರ್ತಿ ನಿಜವಾಗಿದ್ದರೆ, ವಾಸ್ತುತಹ ಸಿನೆಮಾ ಎನ್ನುವುದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಅಥವಾ ಅದರ ವಾಸ್ತವತೆ ಯಾವುದೇ ಸಾರ್ಥಕತೆಯಿಲ್ಲದ ಸಂಜ್ಞೇಗಳ ಸಾಲಿನಂತಿರುತ್ತಿತ್ತು,ಕೇವಲ ವಿಕಾರಸ್ವರೂಪದ್ದಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಸಂಜ್ಞೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಜ್ಞಾ-ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿ, ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಖಂಡಿತವಾದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಭಾಷಾ ಸಂಜ್ಞೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕುರಿತು ಸಂಜ್ಞೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾತನಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ ಇನ್ನಿತರ ಸಂಜ್ಞಾ-ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಅದು ನಿರಾಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಹರಣೆಗೆ, ಸಾಂಕೇತಿಕ ಸಂಜ್ಞೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ಆಡುಭಾಷೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ. ಉಚ್ಛರಿಸಿದ ಪದದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾರ್ಥ ಆಡಿದ ಮನುಷ್ಯನ ಮುಖಚರ್ಯೆಯನ್ನವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ, ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ವಿರುದ್ಧಾರ್ಥಕ ಪದಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇರುತ್ತದೆ.

ಈ ಬಗೆಯ ಸಾಂಕೇತಿಕ-ಸಂಜ್ಞೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಂದು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಅದರ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ತೊಡಗಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಕಲ್ಪಿತ ಸಿದ್ಧಾಂತವೊಂದನ್ನು ಮಂಡಿಸುವುದಾದರೆ, ಮಾನವನಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಒದಗುವ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಂವಹನ-ಸಾಧನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಸಂಜ್ಞಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಬಗೆಯ ಕಲ್ಪಿತ ದೃಷ್ಯ-ಸಂಜ್ಞೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಿನೆಮಾ ಭಾಷೆ ತನ್ನ ತಳಹದಿಯನ್ನು, ಸಹಜ ಸಂವಹನ ಶಕ್ತಿಯಿರುವ ಮೂಲಮಾದರಿಗಳ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು - ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಇಷ್ಟಾದರೂ, ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಆದಂತಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಚರ್ಚೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುವುದು, ಈ ಸಿನೆಮೀಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ತನ್ನಲ್ಲೇ ದೃಷ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ 'ಓದನ್ನು' ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಿವರಿಸಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕನ ಸುತ್ತಲಿನ ವಾಸ್ತವೊಂದನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ತನ್ನ ಕ್ರಿಯೆ, ಗುಣ, ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ಸರಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುವಂತಹ ಸಮೂಹವೊಂದರ ಪ್ರಕೃತಿಯಾಗಿ ಈ ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಇದರ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂವದವೊಂದು ದೃಶ್ಯಗಳಾ 'ಓದಿನ' ಮೂಲಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕನಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಗುತ್ತದೆ. ಈಗ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ನಮ್ಮ ಕಿವಿಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದ್ದರೂ, ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆ ನಮ್ಮ ಹಾಗೂ ಪರಿಸರದ ನಡುವಣ ಮುಂದುವರೆದ ಸಂವಾದದದಂತಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ಆ ಪರಿಸರದಿಂದ ಆಯಬಲ್ಲ ದೃಷ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ದಾರಿಹೋಕರ ಮುಖಚರ್ಯೆ, ಅವರ ಸಂಕೇತಗಳು, ಸಂಜ್ಞೆಗಳು, ಕ್ರಿಯೆ, ಮೌನಗಳು, ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು (ಟ್ರಾಫ಼ಿಕ್-ನ ಕೆಂಪು ದೀಪದ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುವ ಜನಗಳು, ಒಂದು ರಸ್ತೆ-ಅಪಘಾತವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದು ನೋಡುತ್ತಿರುವ ಜನ, ಅಥವ ಒಂದು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯಸ್ಥಳವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿರುವ ಜನ); ಟ್ರಾಫ಼ಿಕ್ ಸಮ್ಕೇತಗಳು, ಇಂಡಿಕೇಟರ್ಗಳು, ಏನೆಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ ಮನುಷ್ಯರ ರೀತಿ - ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಮಾತ್ರದಿಂದಲೇ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಮೂಕಮಾತಿಗೆ ತೊಡಗಿರುವ ಮೂಕ ವಸ್ತು-ಮನುಷ್ಯರು - ಹೀಗೆ.

ಆದರೆ ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲ. ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಮನುಷ್ಯನ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚವೇ ಸಾರ್ಥಕವಾದ ದೃಷ್ಯ-ಬಿಂಬಗಳ ಮೂಲಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡುದೆ, ಇದನ್ನು ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಬಿಂಬ-ಸಂಜ್ಞೆಯೆಂದು ಕರೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಪಂಚವೇ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಮಟ್ಟದ ಮನುಷ್ಯಾಂತರಾಳದ ಕನಸುಗಳು ಮತ್ತು ನೆನಪುಗಳು.

ನೆನಪನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವ, ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನವೂ ಬಿಂಬ-ಸಂಜ್ಞೇಗಳ ಒಂದು ಸಮೂಹ-ಸರಣಿ. ಇದೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಿನೆಮಾದ ದೃಷ್ಯ ಸರಣಿಯಿದ್ದರೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಎಲ್ಲಾ ಕನಸುಗಳೂ ಸಹ. ಸಿನೆಮಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಇವುಗಳಲ್ಲೂ ಕ್ಲೋಸ್-ಶಾಟ್, ಲಾಂಗ್-ಶಾಟ್ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಮೇಲಿನ ಒಟ್ಟು ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸಂಕೇತಗಳು, ಪರಿಸರದಿಂದ ಒದಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಮ್ಜ್ಞೆಗಳು, ಮನುಷ್ಯಾಂತರಾಳದ ಕನಸುಗಳು, ನೆನಪುಗಳು ಇವುಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಒಂದು ಸಂಕೀರಣವಾದ ಬಿಂಬ-ಪ್ರಪಂಚವಿದೆ. ಸಿನಿಮೀಯವಾದ ಸಂವಹನಕ್ಕೆ ಸಾಧನ ತಳಹದಿಯಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಈ ಬರಹದ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಿದೆ.

ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನೂ ಕಾಣಿಸಬೇಕಿದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಭಾಶೆಗಳ ಮೂಲಕವಾದ ಕಾವ್ಯತ್ಮಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ಸಂವಹನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಇತಿಹಾಸವಿದೆ, ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಸಿನೆಮಾಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಗಿರುವ ದೃಷ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕವಾದ ಸಂವಹನ ಈ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಆ ಪ್ರೌಢಿಮೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿಲ್ಲ. ಸ್ಪಷ್ಟಗಳಿಸಿಲ್ಲ, ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗ ಒಳ-ಅರಿವನ್ನು ಇವು ಅವಲಂಬಿಸಿವೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಭಿನ್ನವಾದ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ, ಸಂಕೇತಗಳು, ಪರಿಸರ, ನೆನಪು, ಕನಸುಗಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮನುಷ್ಯನಿಗಿಂತಾ ಹಳೆಯದಾದವು, ಕನಿಷ್ಠ ಮನುಷ್ಯನಷ್ಟೇ ಹಳೆಯವು. ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗಿಂತ ಹಿಂದಿನವು.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಿನೆಮಾದ ತಳಹದಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿರುವ ಭಾಷಾ-ಸಾಧನ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸುಲಭಕ್ಕೆ ಸಿಗುವ ತರ್ಕ-ಗಣಿತದ ಹೊರಗಿರುವ ರೀತಿಯದ್ದು. ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಿನೆಮಾದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕಾಣುವ ಕನಸಿನ ಸ್ವರೂಪದ ಅವಾಸ್ತವಿಕತೆ, ಮತ್ತು ಖಚಿತವಾದ/ಅತಿಸಹಜವದ ವಾಸ್ತವಿಕತೆ - ಈ ಎರಡನ್ನು ಮೇಲಿನ ಚರ್ಚೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.